“İSTANBUL’UN LİMAN BÖLGELERİNİN DÖNÜŞTÜRÜLMESİ SÜRECİNDE ALTERNATİF ÖNERİLER” MİMARLIK ÖĞRENCİLERİNE AÇIK FİKİR PROJESİ YARIŞMASI JÜRİ RAPORU
Jüri Değerlendirme Toplantısı Tutanağı
Jüri üyeleri, saat 10:00’da İSTANBUL SERBEST MİMARLAR DERNEĞİ merkezinde toplandı. Toplantıya tüm asil jüri üyeleri ve raportör katıldı.
Haydar Karabey jüri başkanı seçildi.
Raportör, yarışmaya, 26 projenin katıldığını, ancak bunlardan birinin 3 Mart 2006 saat 18:00’den sonra teslim edilmiş olduğunu belirtti. Bu katılımcı yarışma dışı bırakılarak projelerin incelenmesine geçildi.
Jüri üyeleri, öncelikle tüm projeleri bireysel olarak incelediler. Bunun sonucunda, birinci elemede konu ile ilgisi olmayan 8 sıra no.’lu projenin elenmesine oybirliği ile karar verildi.
Daha sonra yapılan toplu çalışma sonucunda
2. elemede; 5 “ “ “
6 “ “ “
15 “ “ “
18 “ “ “
19 “ “ “
22 “ “ “
23 “ “ “
3. elemede; 1 “ “ “
2 “ “ “
3 “ “ “
7 “ “ “
10 “ “ “
11 “ “ “
12 “ “ “
17 “ “ “
20 “ “ “
25 “ “ “
4. elemede; 9 “ “ “
elenerek, kalan altı proje ödüle değer bulundu.
Bu projeler ve kimlik zarfları açıldıktan sonra belirlenen müellifleri, sıralama olmaksızın eşdeğer olarak :
- Sergi Sıra No:04/ 01789 Rumuzlu Yarışmacı:
Gökhan Kodalak
Yıldız Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi
- Sergi Sıra No:13/ 13579 Rumuzlu Yarışmacılar:
Göksenin Ekiyorum
Özden Demir
Sinem Serap Duran
Bilgi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü
Mimari Tasarım Bölümü, Yüksek Lisans
- Sergi Sıra No:14/ 13762 Rumuzlu Yarışmacılar:
Tuğba Okçuğlu
Uygar Yüksel
Bilgi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü
Mimari Tasarım Bölümü, Yüksek Lisans
- Sergi Sıra No: 16/ 45325 Rumuzlu Yarışmacılar:
C. Alper Derinboğaz
Nil Aynalı
Bilgi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü
Mimari Tasarım Bölümü, Yüksek Lisans
- Sergi Sıra No:21/ 09573 Rumuzlu Yarışmacılar:
Ekin Aytaç
Birge Yıldırım
Alper Çakıroğlu
İstanbul Teknik Üniversitesi
Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans
- Sergi Sıra No: 24/ 11235 Rumuzlu Yarışmacı:
Erdem Yıldırım
Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü
Mimarlık, Bina Bilgisi Yüksek Lisans
DİĞER KATILIMCILAR:
13238 Harun Ekinoğlu, Emre Anıl Yıldırım
Bilkent Üniversitesi
Güzel Sanatlar Tasarım ve Mimarlık Fakültesi
Peysaj Mimarisi ve Kentsel Tasarım Bölümü
Nur Durmaz
Gazi Üniversitesi
Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi
Mimarlık Bölümü
12398 Haldun Kececigil, Murat Bozdoğan, Birkan Aras
Yıldız Teknik Üniversitesi
Mimarlık Fakültesi
Mimarlık Bölümü
OOO11 Emre Can Korkmaz
İstanbul Teknik Üniversitesi
Mimarlık Makültesi
Mimarlık Bölümü
Efe Kağan Hızar, Hakan Sakarya, Osman Emre Bağdatoğlu
İstanbul Teknik Üniversitesi
Mimarlık Fakültesi
İç Mimarlık Bölümü
10111 Emre Can Yılmaz, Acar Hasasu
İstanbul Teknik Üniversitesi
Mimarlık Fakültesi
Mimarlık Bölümü
34134 Aslı Doğan
Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
Fen Bilimleri Enstitüsü
Mimarlık Yüksek Lisans
34353 Selcen Karaoğlu
Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
Mimarlık Fakültesi
Mimarlık Bölümü
A.Canan Kutlu
Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
Fen Bilimleri Enstitüsü
Kentsel Tasarım Yüksek Lisans
Eda Çaçtaç
İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü
Şehir Planlama Yüksek Lisans
30003 Sezin Ergene
Bilgi Üniversitesi
Mimari Tasarım Yüksek Lisans
Maksat Recep Bayev
Yıldız Teknik Üniversitesi
Mimarlık Fakültesi
Mimarlık Bölümü
23425 Serkan Duman
Selçuk Üniversitesi
Mühendislik Mimarlık Fakültesi
Mimarlık Bölümü
05658 Erkan Erdoğan
Orta Doğu Teknik Üniversitesi
Mimarlık Fakültesi
Mimarlık Bölümü
Emine Seda Arslan, Melahat Meltem Ünal, Hülya Yardımcı
Ankara Üniversitesi
Ziraat Faküktesi
Peyzaj Mimarlığı
26109 Mustafa Yılmaz
İstanbul Teknik Üniversitesi
Mimarlık Fakültesi
Mimarlık Bölümü
72798 Gürbey Hiz, Emir Aykut Pekdemir
İstanbul Teknik Üniversitesi
Mimarlık Fakültesi
Mimarlık Bölümü
29403 Ali Salkım, Gizem Plavcı, Elif Altunsoy
Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
Mimarlık Fakültesi
Mimarlık Bölümü
68702 Mehmet Sait Albayrak, Behire Oya Kızıltan
Deniz İdil Erdemli, Aslı Artam
Yeditepe Üniversitesi
Mimarlık Fakültesi
Mimarlık Bölümü
78945 İkbal Tuğçe Gökdemir
İstanbul Kültür Üniversitesi
Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi
Mimarlık Bölümü
99194 Anday Bodur, Süheyda Aylin İnce
Yıldız Teknik Üniversitesi
Mimarlık Fakültesi
Mimarlık Bölümü
48026 Başak Kuyumcu
Eskişehir Osmangazi Üniversitesi
Mimarlık Fakültesi
Mimarlık Bölümü
10688 Ayten Başdemir
İstanbul Teknik Üniversitesi
Fen Bilimleri Enstitüsü
Kentsel Tasarım Yüksek Lisans
05252 Ayla Hilmioğlu
İstanbul Teknik Üniversitesi
Mimarlık Fakültesi
Mimarlık Bölümü
Aytuğ Coşkun
İstanbul Teknik Üniversitesi
Mimarlık Fakültesi
Peysaj Mimarlığı Bölümü
97688 Burkay Pasin
9 Eylül Üniversitesi
Fen Bilimleri Enstitüsü
Bina Bilgisi Yüksek Lisans
61342 Engin Dağ
Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
Mimarlık Fakültesi
Mimarlık Bölümü
Gürkan Akgün, Emre Sert
Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
Mimarlık Fakültesi
Şehir Ve Bölge Planlama Bölümü
JÜRİ AÇIKLAMASI
YARIŞMA KONUSUNU
“İstanbul’un kentsel gelişimi sonucunda, kentin önemli konumlarındaki liman ve gar tesisleri, varoluş nedenlerini giderek yitirmekteler.
Bunlardan, Karaköy-Galata Limanı için projeler geliştirildiğini biliyoruz.
Aynı biçimde, şimdilerde, Haydarpaşa Gar ve Harem Liman bölgesi için hazırlanmakta olan projeler kamuoyunda tartışılıyor.
Çok yakın bir gelecekte, aynı tartışmanın Sirkeci Gar bölgesi, Haliç Tersanesi, Yenikapı için de gündeme gelmesi beklenir.
Kentin bu en değerli bölgelerinde tasarlanan “dönüştürme” operasyonlarının hangi yönde olacağında ise, daha çok politik karar vericiler ile yatırımcı gruplar belirleyici oluyor. Karar verme süreçlerine katılamayan diğer kentsel aktörler ise (kentliler, meslek kuruluşları, sivil toplum örgütleri vb…), kendilerine danışılmadan ortaya atılan projeler karşısında haklı tepkilerini dile getiriyorlar.
Bu gelişmeler karşısında yalnızca itiraz belirtmenin yeterli bir muhalefet tavrı olmadığını düşünen İstanbul Serbest Mimarlar Derneği (İSMD); toplumun karşısına güçlü, anlaşılır, çağdaş; kent ve kentli yararına “alternatif projeler” ile de çıkmanın önemine inanmaktadır.
Bu alternatifleri üretmenin ve tartışmanın ise uygar ve aydın olmanın sorumluluğunu taşıyan mimarlar için önemli bir görev olduğunu düşünmektedir.
Bu yapıcı görevin, öncelikle, gençliğe de ait olduğu düşüncesiyle İSMD sözkonusu yerler ile ilgili olarak, eğitimini sürdürmekte olan Mimarlık öğrencilerini tartışmaya düşünce üretmeye ve bu süreçlerde etkin olarak rol almaya davet ederek, öğrenciler arasında bir “Fikir Proje Yarışması” açmıştır.
Üretilecek projelerin, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin liderliği altında işleyecek üçlü aktör modeline dayalı bir sistem içinde kurgulanacağı öngörülebilir. Aktör gruplarından birincisi Yerel Yönetim organları, ikincisi projeyi gerçekleştirecek yatırımcı gruplar, üçüncüsü ise kamusal alan ve kamusal ilişki üretiminde inisiyatif sahibi olma kapasitesine sahip sivil toplum kuruluşları çerçevesinde örgütlenmiş kentliler olacaktır. Program genel olarak iki grup işlevden oluşabilir:
1. Ofis, konaklama, alış-veriş vb. gibi, yatırımı yaparak projenin tamamını gerçekleştirecek girişimci grupların ekonomik motivasyonunu karşılamaya yönelik işlevler;
2. Parklar-bahçeler, meydanlar, kültür merkezleri, sergi, seyir, gösteri ve gösterim alanları gibi geniş anlamıyla kültür ve rekreasyon etkinliklerini kapsayan ve sivil toplum kuruluşları aracılığıyla kentlilerin kamusal alan gereksinimini karşılamaya yönelik işlevler.
Bu senaryoya göre İstanbul Büyükşehir Belediyesi liderliğinde yerel yönetim organlarına düşen rol, söz konusu kentli aktör gruplarının aralarında yapacakları müzakerelere aracılık etmesi, yönetmesi, uzlaştırması ve sonuçlandırmasıdır.
Yarişmaya girerek fikir projesi üretecek öğrenciler bu işlev grupları arasındaki oranı ve dengeyi belirlemekte, işlevleri buna göre ayrıntılandırarak programı oluşturmakta, işlevler arasındaki ilişki örüntüsünü kurmakta serbesttir. Katılımcılardan beklenen, ürettikleri fikir projesinin bir fiziksel mekan kullanım senaryosu olduğu kadar, siyasal karar alma, mekan üretme ve sosyal kullanım senaryosu anlamına da geleceğinin bilincinde olmalarıdır.”
…olarak belirlemiş olan İSTANBUL SERBEST MİMARLAR DERNEĞİ, tüm katılımcıları bu çerçevede gerçekten, “genç”, çağdaş, duyarlı, ALTERNATİF ve özgün düşünceler ürettikleri için kutlar ve tüm yetkilileri, “BAŞKA BİR İSTANBUL MÜMKÜN” diyen bu sese kulak vermeye davet eder.
Bu yarışma (ve danışma), kente değin sözlerin üretiminde ve kararların alınış sürecinde, uzmanların sözünü dinlemek yanısıra, “kentliye danışma”nın da ne denli önemli olabileceğini ve farklı çıkar gruplarının masaya oturabilmesi halinde ne denli ilginç “kazan-kazan” çözümleri ve açılımlar üretilebileceğini kanıtlaması açısından da ilktir, öncüdür ve önemlidir.
İstanbul Serbest Mimarlar Derneği, yalnızca gençlerin önerilerinden alıntılar yaparak,
“İSTANBUL’UN LİMAN BÖLGELERİNİN DÖNÜŞTÜRÜLMESİ SÜRECİNDE ALTERNATİF ÖNERİLER”ini sunar:
· SİRKECİ, EMİNÖNÜ, HALİÇ, KARAKÖY, TOPHANE, HAYDARPAŞA, HAREM KIYILARI, İSTANBUL’UN ELDE KALAN EN DEĞERLİ KAMUSAL ALANLARI VE KIYI PARÇALARIDIR, BURALARI KENTE, KENTLİYE GERİ VERİN
· GALATA-TOPHANE KIYILARINDA SAYISIZ SORUN YARATACAK OLAN TURİZM-KRUVAZİYER LİMANINI, SPEKÜLATİF BİR ALAN OLARAK ALGILADIĞINIZ VE ASLINDA BİR LİMAN OLARAK ALTYAPISI, MEKANSAL ÇERÇEVESİ, KONUMU VE ARKA PLANI SON DERECE YETERLİ OLAN HAYDARPAŞA-HAREM BÖLGESİNE ALIN VE BÖYLECE, İKİ OLUMSUZ OLGUDAN kent ve kentli yararına, sürdürülebilir BİR OLUMLU SONUÇ ÇIKARIN
· BU BÖLGEYİ, İSTANBUL’DA TURİST DEVİNİMİNİN ÖNEMLİ BİR ODAĞI HALİNE GETİRİN VE BU TETİKLEME İLE ORTAYA ÇIKACAK EKONOMİK DEĞERİ, KADIKÖY YAKASINI DA kültürel ve sosyal düzlemde GELİŞTİRECEK BİÇİMDE KULLANIN
· HAYDARPAŞA GARINA, KENTSEL HAFIZA İÇİNDEKİ ÖNEMİNİ DE VURGULAYACAK BİÇİMDE, TURİZM İLE DE İLİŞKİLİ BİR KÜLTÜREL İŞLEV VERİN
· İstanbul ulaşımı için MARMARAY YANISIRA; EMİNÖNÜ, HALİÇ KIYILARI, KARAKÖY, SALIPAZARI, KADIKÖY, HAYDARPAŞA’YI DA BİRBİRİNE BAĞLAYAN BİR KENTSEL DENİZ TAŞIMA AĞINI UYGULAMAYA KOYUN
· DOĞAYA VE ÇEVREYE DUYARLI BİR KESİMİ DE BU UYGULAMANIN İÇİNE KATMAK ÜZERE, KADIKÖY-HAYDARPAŞA-HAREM BÖLGESİNDE BİR MARİNA DA OLUŞTURUN
· İSTANBUL’U YENİDEN SU İLE, DENİZ İLE BULUŞTURUN, KIYILARI KAMUYA AÇIN, KESİNTİSİZ YAYA ALANLARI OLUŞTURUN, BEYOĞLU’NUN DİNAMİĞİNİ TOPHANE MEYDANINDA KIYI İLE BAĞDAŞTIRIN
· İSTANBUL BİR DENİZ KENTİDİR, DENİZ DÜZLEMİNİ GEREKİRSE YÜZER PLATFORMLAR DA YARATARAK ÜRETİM, TÜKETİM İÇİN KULLANIN, DENİZ ULAŞIMINI YENİ İSKELELER VE HATLAR YARATARAK GÜÇLENDİRİN
· İSTANBUL MODERN İÇİN, TOPHANE RIHTIMININ BAŞKA BİR KESİMİNDE ÇAĞDAŞ BİR YAPI ÜRETİN VE TOPHANE MEYDANINI HALKA AÇIN
· YALNIZCA RANT PROJELERİ ÜRETMEK YERİNE; UYGAR, ÇAĞDAŞ BİR DÜNYA KENTİNDE VAROLMASI GEREKEN DAHA BİRÇOK KAMUSAL İŞLEVİN GERÇEKLEŞMESİNE ÖNCELİK TANIYIN (*)
· TÜM BU DÖNÜŞTÜRME SÜRECİNDE, KENTSEL BELLEĞE, DOĞAYA, ÇEVREYE SAYGILI DAVRANIN
· VE EN ÖNEMLİSİ, BİZLERİN DE SÖZÜNÜ DİNLEYİN
(*) Önerilen sayısız ilginç işlevden bazıları:
Bildik konut, ticaret, turizm, spor, rekreasyon kullanımları yanısıra;
Deniz bağlantılı üniversite, sanat galerileri, soluklanma alanları, paten,bisiklet alanları, üretim- tüketim- peyzaj- keyif adacıkları, mobilport, tasarım müzesi, kent müzesi, kentsel bellek müzesi, mimarlık müzesi, sinema müzesi, tren parkı, demiryolu müzesi, deniz ekolojisi müzesi, tersane ve deniz tarihi müzesi, ekomüze, müzik sitesi, kent kütüphanesi, mediatek, rasathane, marinalar, yeni vapur iskeleleri, gençlik merkezleri, cam kafeler, filateli merkezi, bedesten çarşı, antikacılar çarşıları, kiralık ofisler, kiralık bahçeler, öğrenci siteleri…
KAZANAN PROJELER HAKKINDA JÜRİ GÖRÜŞLERİ:
04 sıra no’lu proje (rumuz: 01789)
Doğru soruları sormuş ve makul, gerçekleşebilir tasarım önerileri geliştirmiş.
Ele aldığı tüm kıyıların kamusal kullanımının bilincini yakalamış.
Ancak verdiği bu kararı bir varsayım gibi belirlemekle birlikte tam olarak gerçekler dünyasından araçlarla desteklememiş.
Daha çok kıyı bandının kamusal kullanım çekiciliğini arttıran önerileri başarı ile gerçekleştirmiş. Neredeyse tüm kıyıları, bir elden tasarlanmış bir gridal dünyaya oturtmuş, son derece ilginç işlevler hayal etmiş, bu alanların değerini gerçekleşebilir ve çağdaş peyzaj ögeleri ile donatmış. Haydarpaşa garının tarihsel bellek içindeki yerini koruyarak, bir anlamda, orada kurguladığı senaryo ile; Büyükkent İstanbul’un Anadolu’ya olan borcunu (kültürel bağlamı da kapsayacak biçimde) ödeyeceği bir merkez olarak ele alışı ilginç. Önerilerin biraz fazlaca tasarım yüklü olması eleştirilmiştir.
13 sıra no’lu proje (rumuz: 13579)
İstanbul kentinde, bir çözümsüzlük düğümü gibi duran Galataport’u, Haydarpaşa-Harem konumuna taşıyarak “sorunu” bir hamlede çözmeyi akıleden projelerden biri. Üstelik bu konumu, İstanbul’un gereksinmelerinden biri olan bir Marina kullanımı ile de desteklemiş. Her iki yaka arasında yoğun bir şehir hatları deniz taşımacılığı ile de önerisini destekliyor. Kamusal kullanıma yönelik işlev önerilerini, neredeyse tam olarak tüm kıyılarda dengeli olarak dağıtmış. Özellikle, Tophane rıhtımında sınırlı kalmayarak, Haliç içlerine kadar tutarlı kullanım ve dönüşüm önerileri de getirerek kentin gelecekteki profilinde tam olarak bir denizle barışma senaryosu üretebilmiş. Kentsel kullanıma değin duyarlık taşıyan tüm bu üst kararlarını, ayrıntıda daha mekansal öneriler ile desteklemesi beklenirdi.
14 sıra no’lu proje (rumuz: 13762)
Galataport sorununa odaklı bu öneri, özellikle Tophane Meydanına getirdiği açılım ile değerli bulundu. Tam olarak neden “orada” konumlandığı sorguya değer olan Modern Sanatlar Müzesini taşıyarak Tophane meydanını kıyı ile buluşturuyor. Mevcut Liman yapılarını, sağlam bir omurga üzerinde dönüştürerek daha kullanılır kılıyor ve kamuya açık kültür yoğunluklu öneriler geliştiriyor. Bu aşamada, biraz daha “mimarca” davranılabilirdi.
İstanbul Limanının Haydarpaşa’ya taşınması olumlu bir öneri olarak algılanmakla birlikte, burada önerilen “makroform”lu biteviye Liman yapısının ölçeğinin abartılı bulundu.
16 sıra no’lu proje (rumuz: 45325)
Liman ve marina gene Haydarpaşa’da önerilerek, büyük bir “mesele” bir hamlede çözülmüş. Burada, Turizm ve Konut ağırlıklı kullanımlar önerilmiş. Fiziksel çevre kurulumunda kullandığı izler ve izlekler övgüye değer.
Tophane ve Galata bölgesinde önerdiği, (adeta buraya artık gemi yanaşmasın amaçlı) adacıklar ve onlar için önerdiği işlevler düzeyli ve ilginç. İstanbul’un gerçekten denize açılımını sağlayabilen bir senaryo. Ardındaki mevcut yapılar için geliştirlen fiziksel kurgu ve işlevler gerçekçi. Bu kıyıların tümüyle “sivil” kullanımlara açılması olumlu.
21 sıra no’lu proje (rumuz: 09573)
Çağdaş Dünya’yı kavramış ve kendi paradigmaları içinde düzeyli çözümlerin de oluşturulabileceğini kanıtlayan bir öneri. Tüm başarılı projeler gibi, öncelikle İstanbul Limanı’nı Haydarpaşa’ya taşıyarak düğümü çözmüş.
Ticaretin, tüketimin günümüz kentindeki gücü konusunda geliştirdiği felsefe ilginç. Bu kolayca olumsuzlanabilecek kullanışların, bir manivela olarak ele alındığında kensel kullanımlar için olumlu çözümlere da kapı açabileceğini öngörüyor. Tam bir “kazan-kazan” paradigması kurguluyor. Önerdiği “ada”lar aracılığıyla kurguladığı yaşam biraz romantik olmakla birlikte hem tahayyül, hem de tasarım nitelikleri açısından övgüye değer bir yaklaşım. İstanbul’un “farklı ve başka”, insancıl bir deniz kentine dönüşebilirliği önerilmiş.
24 sıra no’lu proje (rumuz: 11253)
Tophane rıhtımındaki antrepolar, döneminde, kazıklar üzerine inşa edilmiş ve geçici olarak düşünülmüş yapılardı. Mimar Sedat Hakkı Eldem bu yapıların strüktürel özelliklerini vurgulayan bir tasarım yapmıştı. Kendisinin de anılarında belirttiği gibi, Tophane meydanını tıkayan (ve bugün İstanbul Modern’in konumlandığı) blok’un yapılmaması için çok mücadele etmiş.
Bu proje tüm bu yapıları yıktığı gibi, biraz daha radikal davranarak, Kıyı çizgisini içeri (eski, doğal yerine) taşıyor. Ve kavga bitiyor! Tüm Galata ve Beyoğlu dokusunu kıyı ile buluşturuyor. Burada önerdiği kullanımlar, kamusal ve çağdaş ancak tasarımları biraz tartışmalı. Arka planı olmayan, yeterli kara, demir ve denizyolu bağlantısı bulunmaya ve Tüm İstanbul’yun en değerli kıyılarını tıkayan Galataport’u Haydarpaşa’ya taşıyarak bir başka sorunu da radikal olarak çözüyor.
